Yanık Tedavisi

✦ Derinin yüzeysel ve orta tabakalarında çok sayıda duyu siniri bulunmasından dolayı dış dünya ile temasımızı dengeleyen bu sinirler çok hassastır. Yanıklar bu sinirleri uyararak ciddi bir acının meydana gelmesine yol açar.

✦ Yanık ciddiye alınması gereken bir vakadır ve uygun tedavi edilmediğinde ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir. Birinci derece yanıklar çok yüzeysel olduğu için herhangi bir tedavi uygulanmasa bile kısa süre içerisinde kendiliğinden iyileşme gösterecektir. Ancak ikinci ve üçüncü derece yanıklara maruz kalındığında kesinlikle bir tedavi uygulanmalıdır.

Yanığın iyileşmesinde önemli faktörlerden olan yanığın derinliği kadar vücudun ne kadarını ve neresini kapladığı da önemlidir. Özellikle vücudun hassas bölgeleri olan el yüz ve genital bölge yanıkları mümkünse hastanede yatırılarak tedavi işlemi yapılmalıdır. Çünkü yanık bölgede oluşacak doku bozuklukları hayatı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Yani 4-5 cm çapındaki bir ikinci derece yanık ayaktan merhemler sürülerek tedavi edilebilirken ayni derinlikteki ikinci derece yanık vücudun üçte birini kaplamış ise hayati tehlike taşır ve mutlaka hastanede yatırılıp sıvı tedavisi ve özel beslenme desteğiyle tedavi edilmelidir. Şiddeti en fazla olan üçüncü derece yanıklarda ise derinin tamamı yandığı için hastanede deri yaması (greft) konulmak suretiyle tedavi altına alınmaları gerekmektedir.

✦ Ülkemizde en fazla görülen yanık türü sıcak su ile kaza sonucu oluşan haşlanma yanığıdır.

✦ Evde meydana gelen küçük haşlanma yanıklarında musluk suyu ile soğutma işleminin tamamlanmasının ardından hafif yanıklar için kullanılan merhemlerin kullanılması yeterli olacaktır. Bu tip kremler derinin kuruması ve gerilmesi nedeniyle oluşan ağrı hissini azaltacaktır.

✦ Özellikle güneş yanığı gibi yüzeysel yanıklar hangi kremi sürerseniz sürün kendi kendine iyileşebilecek yanık türüdür. Birinci derecede olan yüzeysel yanıklar için toplumumuzda doğru olarak kabul edilen diş macunu ya da yoğurt gibi şeylerin sürülmesinin yanığa faydası ya da zararı yoktur. Ancak derin yanıklarda bu gibi maddeler son derece zararlı sonuçlar meydana getirebilir. Hiçbir işlem yapmadan kısa süre içinde iyileşecek olan yüzeysel yanıklarda amaç bu süreci en ağrısız,sızısız ve konforlu tamamlamaktır. Bunun için yanık bölgesinin yağlı pomatlarla örtülmesi yeterli olacaktır.

✦ Aslında bütün yanıkların bir uzman doktor tarafından kontrol edilmesi gereklidir. Fakat ev içerisinde bazen ufak çaplı yanık yaralanmaları yaşanabilir. Bunlar ise ütü yaparken elinizin ütüye değmesi, çayın dökülmesi ya da tencere tutarken yaşanan ufak tefek yanık kazaları olabilir. Bu tür yanıklarda kişi yanan bölgeyi 5-10 dk kadar soğuk suya tutması yeterli olacaktır. Sonrasında ise acıyı hafifletecek yanık merhemleri kullanılabilir.

✦ %15 derecenin üstündeki bütün yanıklarda doktor tedavisi gerekmektedir. Çünkü bu tür yanıklarda gerektirdiği gibi tedavi uygulanmazsa kişinin hayatını derinden etkileyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Tedavisi zorunlu yanıklar ise çocuk yanıkları, elektrik yanıkları, özel bölge yanıkları, boyun, yüz, göz kenarları, el ve parmaklarda oluşan yanıklardır. Bu tür yanıklarda tedaviye yön veren en önemli şey ilgili bölgenin fonksiyonel özelliğini kaybetmeden tedavinin uygulanmasıdır.

✦ Herhangi bir yanığa maruz kalınması durumunda kişinin diş macunu, biber salçası, balmumu, süt ve yoğurt vb. gibi besinleri yanık bölgesine sürmesi doğru değildir. Bu besinlerin içerisinde yer alan muhtelif asitlerin yanık bölgesine nasıl zararlar verebileceğini kimse bilemez.

✦ 1. Derece Yanık: Yüzeysel yanıklar da denen birinci derece yanıklar deri yüzeyinde kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem oluşturur. İyileşme süresi yaklaşık 48 saattir.
✦ 2. Derece Yanık: Deri içinde su dolu kabarcıklar oluşturan 2. derece yanıklar ağrı şiddetinin de arttığı bir türdür. İyileşmesi derinin kendini yenilemesiyle olmaktadır.
✦ 3. Derece Yanık: Bu yanık türünde derinin tüm katmanları etkilenmektedir. Büyük oranda damar, sinir ve kaslarda etkisi görülmektedir. Yüksek derece yanıklarda sinirler aşırı zarar gördüğünden dolayı ağrıya rastlanmamaktadır.

✦ Yanıkların derecelerini uzman doktorlar aşağıdaki bilgielr ışığında değerlendirir ve derecelendirirler.

▬ Bölge
▬ Yaygınlık
▬ Derinlik
▬ Enfeksiyon riski
▬ Yaş
▬ Solunum yoluyla görülen zarar,
▬ Önceden var olan hastalıklar.

✦ Özel bölge yanıkları denildiği vakit el, yüz, boyun, kol ve genital bölge yanmalarında bir cerrah için söz konusu olan durum iz kalma değildir. Önemli olan bu bölgelerdeki işlevsel durumların devamlılığını sağlayabilmek, problemleri minimuma indirgemektedir. Yapılabilecek en iyi tedavi hasta için uygulanır. 3. Derece yanıkları olarak adlandırılan derin yanıklarda deri komple değiştirilse dahi izleri tam anlamı ile yok etmek mümkün olmamaktadır. Fakat iz estetik işlemlerle azaltılır.

✦ Bu hususta net bir süre vermek mümkün değildir. Çünkü birinci, ikinci ve üçüncü olmak kaydı ile farklılık gösteren yanık türleri mevcuttur. Her türün iyileşme süreci farklılık göstermektedir. İlaç tedavisi düzenli şekilde yapıldığında ve yara dışarıdan gelecek olan olumsuzluklardan korunduğunda iyileşme süreci uzamayacaktır.

✦ Bu çok tavsiye edilecek bir şey değildir. Çünkü tuzlu deniz suyunda ıslanan vücut güneş ışınlarından daha fazla etkilenecektir.

✦ Fiziksel yanıklar ve kimyasal yanıklar olmak üzere toplamda iki çeşit yanık vardır. Fiziksel yanık; ısı, elektrik, ışın, sürtünme ve donma sonucunda oluşumu gerçekleşen yanıklardır. Kimyasal yanıklar ise; asit alkali madde ile oluşumu gerçekleşen yanıklardır.